Ernest Rutherford
Ernest Rutherford 1871-ci il avqustun 30-da Yeni Zellandiyanın Braytoter şeherinde anadan olmuşdur. İngilis fiziki ve kimyaçısı , atom quruluşu ve radioaktivlik teliminin banilerinden biri , milliyetce ingilisdir.
Yeni Zellandiyaya köçmüş Şotlandiyalı bir ailenin 12 uşağından dördüncüsü idi. Atası (bir az loru dilde desek) teker yamayan işleyirdi. Ernest litseyi dövlet hesabına oxuyurdu. Yene de tehsilini dövlet hesabına davam etdirdiyi Christchurch-dakı Canterbury College-den 1892-ci ilde lisans(bakalavr), ertesi il ise yüksek lisans(magistr) derecelerini aldı. Canterbury College-da bir il de qaldıqdan sonra demirin yüksek tezlikli maqnetik mühitlerde maqnitleşme xüsusiyyetleri üzerinde tedqiqatlar apardı. Hertz-in bir neçe il evvel tapmış olduğu elektromaqnit dalğalarını qeyde ala bilen dedektor ixtira etdi.
1895-ci ilde ingiltereye geden Rutherford Cambridge Universitetinde Cavendish Laboratoriyasında J.J. Thomson-un yanında çalışmağa başladı. Burada elektromaqnetizm üzerindeki tecrübelerini davam etdirdi ve Hertz dalğalarını 3 km uzaqlıqdan gönderib almağı bacardı. 1895-ci il Wilhelm Conrad Röntgen-in X şüalarını tapdığı açıqlamasından sonra J.J. Thomson ve Rutherford bu sahede çalışmağa başladılar.
XIX yüz illiyin sonuna gelerken bir çox elm adamı artıq fizikada bundan sonra keşf edilecek bir şey qalmadığı fikrinde idi. Ancaq Rutherford 3 il içerisinde fizikanın yeni bir sahesini ortaya çıxardı: Radioaktivlik. Radioaktivliyin fiziki menasını bir elementin atomunun diger bir elementin atomuna özbaşına çevrilmesi kimi başa düşürdü. Maddenin deyişmezliyi fikrine tam bağlanan alimler bu ideyaya qarşı çıxacaqdı ancaq Rutherford-un bu ideyası sonradan göründüyü kimi öz doğruluğunu isbat edecekdi.
Bu böyük uğurun ardından Rutherford 1903-cü ilde Royal Society-in müxbir üzvü seçildi. Bir il sonra ise Royal Society-in böyük bacarığı olan elm adamlarına verdiyi Rumford Medalı ile teltif edildi. α zerreciklerinin elektrik ve maqnit sahesinde sepilmesini 1903-cü ilde tapan Rutherford bunların hem de yüklü zerrecikeler olduğunu aşkar etdi.
Rutherford-un 1911-ci ilde yaratdığı "Atom Modeli" onun elme en böyük emeyidir. Atomun bu modeline “Rutherford Atom Modeli” ya da “Kişmişli Atom Modeli” deyilirdi.
Elementlerin radioaktiv parçalanması ve radioaktiv maddelerin kimyası sahesindeki tedqiqatlarına göre 1908-ci ilde kimya sahesinde Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. 1914-cü ilde Ernest Rutherford-a Baron adı verildi ve 1922-ci ilde Royal Society-nin en böyük mükafatı olan Copley Medalı ile teltif edilmişdi. 1922-ci ilde Royal Society-nin prezidenti vezifesine keçdi.
E.Retherford 1937-ci ilde oktyabrın 19-da İngilterenin Cambridge şeherinde vefat etmişdir.
Yeni Zellandiyaya köçmüş Şotlandiyalı bir ailenin 12 uşağından dördüncüsü idi. Atası (bir az loru dilde desek) teker yamayan işleyirdi. Ernest litseyi dövlet hesabına oxuyurdu. Yene de tehsilini dövlet hesabına davam etdirdiyi Christchurch-dakı Canterbury College-den 1892-ci ilde lisans(bakalavr), ertesi il ise yüksek lisans(magistr) derecelerini aldı. Canterbury College-da bir il de qaldıqdan sonra demirin yüksek tezlikli maqnetik mühitlerde maqnitleşme xüsusiyyetleri üzerinde tedqiqatlar apardı. Hertz-in bir neçe il evvel tapmış olduğu elektromaqnit dalğalarını qeyde ala bilen dedektor ixtira etdi.
1895-ci ilde ingiltereye geden Rutherford Cambridge Universitetinde Cavendish Laboratoriyasında J.J. Thomson-un yanında çalışmağa başladı. Burada elektromaqnetizm üzerindeki tecrübelerini davam etdirdi ve Hertz dalğalarını 3 km uzaqlıqdan gönderib almağı bacardı. 1895-ci il Wilhelm Conrad Röntgen-in X şüalarını tapdığı açıqlamasından sonra J.J. Thomson ve Rutherford bu sahede çalışmağa başladılar.
XIX yüz illiyin sonuna gelerken bir çox elm adamı artıq fizikada bundan sonra keşf edilecek bir şey qalmadığı fikrinde idi. Ancaq Rutherford 3 il içerisinde fizikanın yeni bir sahesini ortaya çıxardı: Radioaktivlik. Radioaktivliyin fiziki menasını bir elementin atomunun diger bir elementin atomuna özbaşına çevrilmesi kimi başa düşürdü. Maddenin deyişmezliyi fikrine tam bağlanan alimler bu ideyaya qarşı çıxacaqdı ancaq Rutherford-un bu ideyası sonradan göründüyü kimi öz doğruluğunu isbat edecekdi.
Bu böyük uğurun ardından Rutherford 1903-cü ilde Royal Society-in müxbir üzvü seçildi. Bir il sonra ise Royal Society-in böyük bacarığı olan elm adamlarına verdiyi Rumford Medalı ile teltif edildi. α zerreciklerinin elektrik ve maqnit sahesinde sepilmesini 1903-cü ilde tapan Rutherford bunların hem de yüklü zerrecikeler olduğunu aşkar etdi.
Rutherford-un 1911-ci ilde yaratdığı "Atom Modeli" onun elme en böyük emeyidir. Atomun bu modeline “Rutherford Atom Modeli” ya da “Kişmişli Atom Modeli” deyilirdi.
Elementlerin radioaktiv parçalanması ve radioaktiv maddelerin kimyası sahesindeki tedqiqatlarına göre 1908-ci ilde kimya sahesinde Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. 1914-cü ilde Ernest Rutherford-a Baron adı verildi ve 1922-ci ilde Royal Society-nin en böyük mükafatı olan Copley Medalı ile teltif edilmişdi. 1922-ci ilde Royal Society-nin prezidenti vezifesine keçdi.
E.Retherford 1937-ci ilde oktyabrın 19-da İngilterenin Cambridge şeherinde vefat etmişdir.
posted by ziya at 10:23 AM
0 Comments:
Post a Comment
<< Home